3 - Bilginler ve düşünürler yurdu Ege

3 - Bilginler ve düşünürler yurdu Ege
Dünyanın 7 Harikasından 4’ü Türkiyesınırları içinde
Büyük şair İzmirli Homeros’un bu güzel kenti, günümüzde ve geçmişte tarihçiler tarafından “Küçük Asya” olarak tanımlanan Anadolu’nun en önemli merkezidir. Anadolu da resmi kayıtlara göre 2.460 adet ören yeri tespit edilerek envanterlere geçmiştir. Dünyamızda böyle başka bir ülke yoktur. Ülkemizin her yerinden adeta arkeolojik eser fışkırmaktadır. Bunlar sıradan eserler değildir. Dünyanın 7 harikasından dördü ülkemiz sınırları içindedir. Bunlar çeşitli nedenlerle yurt dışına kaçırılan Almanya, Fransa ve İngiltere gibi ülkelerde halkın ziyaretine açılmış eserlerdir. Dünya Kültür Mirasları Kurulu UNESCO’nun “her eser çıkarıldığı mahalde teşhir edilecektir.” kararını, nedense adı geçen devletler uygulamamaktadır. Bu konuda dünya çapında uzman olan Özgen Acar’a göre, sadece Amerikalı koleksiyoncular 2 milyar dolarlık bir bütçe ile dünyada ki kaçak eserleri toplamaktadırlar. Türkiye ye bu kaçak eserlerden düşen pay ise 400 milyon dolardır. Son yıllarda ülkemizden daha önce kaçırılan “Karun Hazinelerini” Rusya, ülkemize iade ederek bu eserlerin yerinde teşhir edilmesi kuralına uyması neticesinde, şimdi bu çok kıymetli eserler Uşak Müzesinde teşhir edilmektedir.



Roma Çağında İzmir

Roma çağında İzmir yine en görkemli günlerini yaşayacaktır. Miletli Antiegenes in yarattığı ızgara planla yapılmış olan İzmir caddelerini kuzeyden-güneye ve batıdan-doğuya uzanan sokaklar keserdi. Hâlâ bu alan ve plan üzerine şehir devam etmektedir. Yine bu caddelerle kesişen sokaklar geniş meydanlara açılırdı. Evler denize açılır, dolayıyla İzmir in meşhur meltemine doyardı. Yollar o dönemde dahi mermer taşlarla (Napoli taşları) kaplıydı. O dönemde İzmir de bulunan bir kitabede “Âlimler Ormanı” ismi geçmektedir. (17)

Roma çağı da İzmir ve civarında çok önemli eserler bırakmıştır. İzmir Asya’nın başşehri olarak anılmaya başlamış. Küçük Asya ve Mezopotamya’nın tüm ticari malları İzmir ve Efes’te toplanmaya başlamıştı. Okulların, tiyatroların, kütüphanelerin çokluğundan Yunan yarımadasından ve Anadolu dan çok kimsenin okuma yazma eğitimi için İzmir e geldiğini buradan öğreniyoruz. Örneğin Sokrates okuma yazmayı İzmir de öğrenmiştir. Günümüzde Avrupalı ve Amerikalı aydınlar, medeniyetin kaynağını eski Yunan olarak kabul ederler. Aslında iyimser yaklaşımla bugünkü dünya medeniyetine Yunan medeniyeti kadar Ege Medeniyeti de öncülük etmiştir. Hocamız rahmetli Ekrem Akurgal bu tezin kavgasını hayatı boyunca vermiştir. Yunanlı olduğu söylenen Homeros un başyapıtı “İlyada” destanı Yunanlılarla Troya (Truva) halkı arasında 10 yıl süren savaşların son 40 günlük bölümüdür. 16.000 mısradan oluşan bu lirik destanda Homeros açık ve net olarak Troya halkını tutmuştur. Yunanlıları gaddar ve saldırgan olarak göstermiştir. Homeros un fikirleri o zamandan uyanmaya başlayan Ege (İyonya) milliyetçiliğinin tezahürüdür. O zamanki bilim, tıp ve demokrasi dünyasında Ege ağır basmıştır. (18)



Bilginler Yurdu Ege

Amasyalı Strabon; 17 ciltlik “Coğrafya” isimli eserleriyle bu alanda söz sahibidir. Anadolu’daki tüm yerleşimler onun sayesinde gün yüzüne çıkmıştır.

Miletli Thales; Matematik ve gökbilimcisidir. En büyük ünü de M.Ö 585 yılının 28 Mayısında günümüzden 2.591 yıl önce gerçekleşen güneş tutulmasını önceden hesap edebilmiştir.

Miletli Anaksimandros, M.Ö 610-545 yıllarında yaşamış,güneş saatini bulmuştur.

Miletli Anaksimenes, M.Ö 610–545 yıllarında yaşamış bir filozoftur.

Miletli Antiegenes, Modern şehirciliği günümüze taşıyan bir bilim adamıdır. Onun ızgara planı ‘Hipodomos’ tipi hala kullanılmaktadır.

İzmirli Homeros, şair. Yazdığı “İlyada” ve “Odyessia” destanları ile dünya klasikleri arasında yer almıştır.

Pergeli Apollonius. matematikçidir.

Knidos’lu Ayoharchides, coğrafyacıdır.

Knidos’lu Euduyos, coğrafyacı ve gökbilimci. Euduyos, güneş takviminin hazırlayıcısıdır.

Knidoslu Ctesias, yaşadığı dönemde Herodot kadar ünlü bir tarihçidir.

Efesli Kallionas, çağının büyük şairlerindendir.

Efesli Heraclitos, çağının önde gelen düşünürlerindendir…

Kolophon’lu Ksenophanes, M.Ö 570–485 yıllarında yaşamıştır. Çok tanrılı din düşüncesini (inancını) reddeden bir düşünürdür.

Halikarnososlu Herodot. Bodrumlu Herodot çağının büyük tarihçilerindendir.

Klazomenia’lı Hipponaks, M.Ö 6 yüzyılda yaşamış bir şairdir.

Teos’lu Anekreon, Seferihisar - Sığacık ta M.Ö 6 yüzyıl ortalarında yaşamış bir şairdir.

Sinoplu Diogenes. Hakkında çok öyküler anlatılır. Bir gün Efes caddelerinde gündüz fenerle dolaşırken ne aradığına soranlara “Bir insan arıyorum.” diye cevap vermiştir. En ünlü öyküsü: Bir küp içinde yaşayan Diogenes e Büyük İskender sorar: “Dile benden ne dilersen!” Diogenes buna şöyle karşılık verir: “Gölge etme, başka ihsan istemem!” (19)

Resim: 1850 tarihli sanatçısı bilinmeyen bu yağlıboya tablo, fıçıda yaşayan Diogenes'i konu ediniyor.



Sonraki bölüm: Demokrasi Ege'de doğdu...



Tüm bölümler

GAZİEMİR GAZİEMİR


Copyright © 2008 gaziemirtarihi | Tüm Hakları saklıdır.| gaziemirtarihi@gmail.com

Portalımızda yayınlanan fotoğraflar Ercan ÇOKBANKİR'in arşivindendir.
Kaynak gösterilerek ve portalımızın ilgili sayfasına link verilerek yayınlanabilir.
Designed by E. Ç.